دیل

اﻳﺮان ﻛﺜﻴﺮاﻟﻤﻠﻪ ﺑﻴﺮ اؤﻟﻜﻪ اوﻻراق ﺑﻮرادا ﻳﺎﺷﺎﻳﺎن اﻧﺴﺎﻧﻼر ﭼﺌﺸﻴﺪلی دﻳﻞ و لهجه‌لرده داﻧﻴﺸﻴﺮﻻر؛ ﻻﻛﻴﻦ ﺑﻮ اؤﻟﻜﻪده ان ﭼﻮخ داﻧﻴﺸﻴﻼن دﻳﻞ ﺗﻮرﻛﺠﻪ اﻳﻠﻪ ﻓﺎرﺳﺠﺎدﻳﺮ.

ﻓﺎرس دیلی اﻳﺮانﻳﻦ رسمی، دوﻟﺖ و ﺗﺤﺼﻴﻞ دیلی اوﻟﺪوﻏﻮﻧﺪان ﺑﻮ دﻳﻠﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده دایره‌سی ﮔﻮﻧﺪن-ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺌﻨﻴﺸﻠﻨﻤﻜﺪه و ﻓﺎرس اوﻟﻤﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﻘﺎ دﻳﻠﻠﺮﻳﻦ داﻧﻴﺸﻤﺎ و اﺳﺘﻔﺎده مئیدانی ﻫﺮ ﮔﻮن او بیری ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ داراﻟﻤﺎﻗﺪادﻳﺮ.

ﮔﺌﭽﻤﻴﺸﺪه دﻳﻞ ﻳﺎﻟﻨﻴﺰ ارﺗﺒﺎط واﺳﻄﻪﺳﻲ کیمی اوﻟﺴﺎ دا، ﻣﻴﻼدی 19-ﺟﻮ ﻳﻮز اﻳﻠﻠﻴﮕﻴﻦ ﺳﻮﻧﻼری و 20-جی ﻳﻮز اﻳﻠﻠﮕﻴﻦ اوﻟﻠﺮﻳﻨﺪن دﻳﻞ و اوﻧﻮن ﮔﺌﭽﻤﻴﺶ و ﻣﻌﺎﺻﻴﺮ ادﺑﻴﺎت و مدنییتی او دﻳﻠﺪه داﻧﻴﺸﺎن میللتین هویتی و کیملیگی کیمی اؤزوﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﻴﺸﺪﻳﺮ.

اردبیل (Ərdəbil)

- اردبیل یکی از استانهای تُرک نشین است که در شرق آزربایجان واقع شده‌است.
- مساحت این استان ۱۷۹۵۳ کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از یک میلیون و هفتصد هزار نفر می‌باشد.
- مرکز این استان آزربایجانی شهر اردبیل است و بر طبق آخرین تقسیمات شامل ۱۰ شهرستان، ۲۵ بخش، ۲۱ شهر و ۶۶ دهستان می‌شود.
- استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در آزربایجان است.
- یکی از ویژگی‌های این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان است. مجتمع‌های آبگرم سرعین در ۲۲ کیلومتری غرب شهر اردبیل یکی از مشهورترین مناطق گردشگری استان اردبیل است که در فصل‌های گرم -به خصوص تابستان- میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر از اقصی‌نقاط آزربایجان و کشورهای خارجی است.
- دریاچه‌های این استان تورک نشین
دریاچه‌هایی که در استان اردبیل واقع شده‌اند عبارت‌اند از :
دریاچه شورابیل
دریاچه نئور
دریاچه شورگل
دریاچه نوشهر
دریاچه آلوچه
دریاچه کمی‌آباد
دریاچه ملااحمد
مرداب قره‌سو
- جنگل های استان اردبیل :
جنگل‌های اطراف جاده اسالم به خلخال و مجموعه جنگل‌های 'فندق‌لو پیکره سنگی بابا داوود عنبران از جمله جنگل‌های واقع در استان اردبیل هستند. روستای کوللار (کولانکوه)، یکی بهترین مکانهای گردشگری استان اردبیل میباشد. مانند باغ بزرگ آلوچه، سیب، گیلدیح و ... می باشد.
- غذاهای این استان :
آبگوشت، آش شیر، آش دوغ، پیچاق قیمه، کوفته، لَوَنگی، خشیل، هرا، قویماق، ترشی قرمه، ساج ایچی سبزی قرمه، آب پیاز، آش اوماج، آَش یارما، بزباش، خورش قاتق، تاس‌کباب، چیغیرتما، حلوا زرد، تر حلوا، حلوای زنجبیل، قیساوا و قیقاناق، داششاق ترشی.
- سوغات این استان آزربایجان :
قالی، مسند، سرشیر، کره، حلوای سیاه، آبنبات، شیرینیهای محلی، فتیر و تخمه آفتابگردان، عسل خالص سبلان، عصاره شهدآمیز گلهای رنگارنگ و عطرآگین طبیعت سرسبز خلخال مشهورترین سوغات منطقه می‌باشد. حلوای سیاه استان به صورت معجونی از جوانه گندم و کره طبیعی نشاط بخش و مقوی است.

اردبیل ( Ardabil )

اَردَبیل دربارهٔ این پرونده تلفظ راهنما·اطلاعات (نام باستان: آرتاویل)[۲] یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان اردبیل در شمال غربی این کشور است.

این شهر در قبل و پس از اسلام مرکز آذربایجان بوده است

 

اشتهار و اهمیّت اردبیل تنها از آن جهت نیست که چند تن از پادشاهان ایران آن شهر را قرارگاه خود ساختند، بلکه از آن لحاظ است که سر حلقه فرقه صفویه، شیخ صفی‌الدین اردبیلی، از این جا برخاست و در همین‌جا به خاک سپرده شد.

 

با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت، به طوری که این شهر در زمان تیمور، دارالارشاد و در زمان سلاطین صفوی با عنوان دارالامان از جایگاه خاصّ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار گردید. حکومت صفوی بسیاری از هرج و مرج‌ها را که در ایران وجود داشت، برانداخت و یک حکومت دینی و مذهبی را پایه‌گذاری کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان تاریخ، تشکیل دولت یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ ایران به شمار می‌آید.

 

واژهٔ اردبیل واژه‌ای اوستایی است که از دو کلمه آرتا (مقدّس) و ویل (شهر) به معنی شهر مقدّس ترکیب شده است. وسعت این شهرستان ۳۸۱۰ کیلومتر مربّع است و چهرهٔ عمومی شهرستان اردبیل متأثّر از ارتفاعات کوهستان‌های ساوالان (سبلان)، باغرو (تالش) و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شده‌اند. اردبیل از مناطق با اهمیّت ایران به شمار می‌آید و دارای آثار و ابنیّه تاریخی و جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی است.

 

این شهر همچنین مرکز شهرستان اردبیل است. جمعیت اردبیل در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۴۸۲۶۲۳ نفر بوده که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به بیش از ۵۸۰۰۰۰ نفر می‌رسد. اردبیل از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته و از سردترین شهرهای ایران محسوب می‌گردد که جاذبه‌های طبیعی زیادی دارد. این شهر در ۲۱۹ کیلومتری تبریز و ۵۷۸ کیلومتری تهران واقع شده‌است

تاریخ اردبیل پس از اسلام

اردبیل یکی از پرآوازه‌ترین نقاط این سرزمین جاویدان است که گرچه امروزه در گوشه دورافتادهٔ میهن عزیزمان ایران واقع شده، امّا در طول تاریخ بسیار طولانی خود، غالبا در مرکز دایرهٔ سیاست و اقتصاد روز کشور قرار داشته و دفعات متعدّد حتّی مسیر تاریخ ایران را دگرگون ساخته‌است [۱].

 

اشتهار و اهمیّت اردبیل تنها از آن جهت نیست که چند تن از پادشاهان ایران آن شهر را قرارگاه خود ساختند، بلکه از آن لحاظ است که سر حلقه فرقه صفویّه، شیخ صفی‌الدّین، از این جا برخاست و در همین جا به خاک سپرده شد.

 

با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت، به طوری که این شهر در زمان تیمور، دارالارشاد و در زمان سلاطین صفوی با عنوان دارالامان از جایگاه خاصّ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار گردید. حکومت صفوی بسیاری از هرج و مرج‌ها را که در ایران وجود داشت، برانداخت و یک حکومت دینی و مذهبی را پایه گذاری کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان تاریخ، تشکیل دولت یکی از مهم ترین وقایع تاریخ ایران به شمار می‌آید.

 

واژهٔ اردبیل واژه‌ای اوستایی است که از دو کلمه آرتا (مقدّس) و ویل (شهر) به معنی شهر مقدّس ترکیب شده‌است. وسعت این شهرستان ۳۸۱۰ کیلومتر مربّع است و چهرهٔ عمومی شهرستان اردبیل متأثّر از ارتفاعات کوهستان‌های سبلان، تالش و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شده‌اند. اردبیل از مناطق با اهمیّت ایران به شمار می‌آید و دارای آثار و ابنیّه تاریخی و جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی است 

. اردبیل از شهرهای کهن ایران است که حدود ۱٬۵۰۰ سال قدمت دارد. این شهر در زمان حکومت بنی‌امیه مرکز حکومت آذربایجان و در زمان بنی‌عباس مرکز قیام بابک خرمدین بوده‌است. در سال ۶۱۸ هجری مورد حمله مغولان قرار گرفت، اما در زمان تیموریان و صفویان، نهضت تشیع و جنبش‌های سیاسی ایران از این شهر برخاست. اردبیل در زمان صفویان آباد گردید و به اوج اعتبار، عزت، و عظمت خود رسید، اما پس از انقراض این سلسله در پیشامدها و تحولات تاریخی دوره نادرشاه و اوایل قاجار و به‌خصوص با ورود قشون روسیه به ایران و حوادث دوران مشروطیت، از رونق و اهمیت افتاد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در جهت محرومیت‌زدایی از این شهر، در ۲۴ فروردین ۱۳۷۲ به مرکز استان تبدیل شد.

از آثار تاریخی اردبیل که برخی به دوره پیش از اسلام می‌رسد، می‌توان از دهکده آتشگاه، شهر هیر، شهریور، و مسجد جامع اردبیل که در قدیم آتشکده بوده‌است، نام برد. با توجه به این‌که این مسجد، بزرگ‌ترین و قدیم‌ترین مسجد اردبیل است، احتمال می‌رود یکی از واحدهای آن، کتابخانه بوده، ولی در تاریخ اردبیل اشاره‌ای به آن نشده‌است.

بسیاری از مؤلفان دوره اسلامی، بنای شهر اردبیل را به فیروز، پادشاه ساسانی نسبت می‌دهند و می‌نویسند که اردبیل به دستور این پادشاه، که در سده پنجم میلادی می‌زیست، ساخته شده‌است.فردوسی در شاهنامه بنای اردبیل را به پیروز ساسانی نسبت می‌دهد.

اما تاریخ اردبیل خیلی قدیمی‌تر از زمان فیروز ساسانی است. زیرا که فیروز درسال ۴۵۹ میلادی به سلطنت رسیده‌است و ۳۴ سال قبل از این تاریخ، بهرام پنجم ملقب به بهرام گور درمقابل حمله هیاتله از راه اردبیل به آمل وگرگان و سپس به خراسان رفته و در آن‌جا، خاقان هیاتله را کشته‌است. این موضوع در شاهنامه فردوسی آمده‌است:

چو آگاهی آمد به بهرام‌شاه       

که خاقان به مرو است چندان سپاه

همی راند لشکر چو تزکوه سیل

به آمل گذشت از ره اردبیل

شهر اردبیل به علت نزدیکی به قفقاز و گرجستان و ارمنستان، جایگاه ویژه‌ای داشت به‌طوری ‌که در زمان جنگ‌های ایران و روس در عهد قاجار، اردبیل مرکز اسقرار نیرو و ستاد عملیات سپاه ایران در برابر طوایف شمال بوده‌است. درزمان فیروز به دلیل حمله طوایف شمال (هون‌ها) ویران گردید و به دستور فیروز، آباد گردید و برج و بارو درآن ساخته گردید و از این‌رو بنای آن‌را به فیروز نسبت می‌دهند.

در داستان سیاوش در شاهنامه فردوسی نیز نام اردبیل آمده بود.

درقرن ششم قبل از میلاد زرتشت پیامبر بزرگ ایران ظهور کرد و بنا به روایت اوستا، کتاب یسنا در بالای کوه سبلان بر او نازل شده‌است .

Www.Turanian.blog.ir