ملل ترک در دنیا
در سال 1384 هجری شمسی، کل جمعیت ترکهای دنیا حدود چهارصد ( 400 ) میلیون نفر می باشد که در نقاط مختلف دنیا بشرح ذیل سکونت دارند: الف- کشورهایی که زبان رسمی و نوشتاری آنها ترکی است و مستقل می باشند، هفت( 7 ) کشورمی باشند که عبارتند از : کشورهای ازبکستان ، قزاقستان ، قبرس شمالی ، ترکیه ، ترکمنستان ، کشور آذربایجان و کشور قرقیزستان .
ب- سرزمینهایی که جمهوری بوده و بصورت خود مختارند و زبان رسمی و نوشتاری آنها ترکی است ولی در کنار آن زبان مشترک دیگری نیز دارند، که دوازده جمهوری می باشند و عبارتند از :
1- جمهوری ترک آ لتای
2- جمهوری ترک حاکاس
3- جمهوری ترک تانوتوا
4- جمهوری ترک تاتارستان
5- جمهوری ترک چواشستان
6- جمهوری ترک قوردستان
7- جمهوری ترک داغستان
8- جمهوری ترک چچن ستان ( ترکان ان گوش )
9- جمهوری ترک ابغازیا
10- جمهوری ترک قره چای ( ترکان چرکس )
11- جمهوری ترک بالکار ( ترکان بارتای )
- که زبان رسمی و نوشتاری یازده جمهوری مذکور ترکی بوده و زبان مشترک آنها روسی می باشد .
12- جمهوری ترک قاغوز در ملداوی که زبان رسمی آنها ترکی است و زبان مشترک آنها ملداویا می باشد . ضمنا دین اکثریت ترکان ملداوی ارتدکس مسیحی است .
ج- سرزمینهایی که بصورت ایالت بوده و زبان رسمی و نوشتاری آنها ترکی است؛ عبارتند از :
ایالت سین جان ( دغو ترکستان ) در کشور چین که اکثرا از ترکان ایغور بوده و در حال حاضر حدود هشتاد (80) میلیون نفر ، یعنی بیش از کل جمعیت ایران جمعیت دارد و زبان ترکی آنها همانند زبان ترکی آذربایجانی ایران است. ضمنا زبان مشترک آنان بخاطر واقع شدن در شمال کشور چین و اداره شدن بصورت ایالتی، چینی می باشد .
د- سرزمینهایی که ترکها در آن بصورت استان و یا جمعیت و یا پراکنده زندگی می کنند که عبارتند از :
1- کشور ایران، که نزدیک چهل (40) میلیون نفر ، یعنی بیش از 55% کل جمعیت ایران ترک می باشد .
2- کشور افغانستان، که حدود چهار (4) میلیون نفر، یعنی نزدیک 35% کل جمعیت افغانستان ترک است. توضیح اینکه: در حال حاضر ژنرال دوستم رهبری آنها را بر عهده دارد. و با توجه به وضعیت اضطراری افغانستان، نیروهای نظامی کشور ترکیه با هماهنگی سازمان ملل درجهت حمایت از ترکهای افغانستان، درمناطق ترک نشین آن کشور مستقر، و امنیت آنها را برعهده دارند.
3- کشورعراق، درشهرهای کرکوک ، موصل ، اربیل و... که نزدیک به سه (3) میلیون نفر ترک دارد.
4- ترکهای ازبک ، در کشور تاجیکستان .
5- ترکهای آخزقا، در کشور گرجستان .
6- ترکهای اخیکا، در کشور اوکراین .
7- ترکهای بالکان، در شبه جزیره بالکان اروپا .
8- ترکهای ستاورپل، در سرزمینهای قفقاز .
9- ترکهای دغو، در سرزمینهای سیبری .
10- ترکهای آجار، توبل، باش قورد ، میشر، نوقای و غیره که همگی در کشور روسیه ساکن هستند . توضیح اینکه: تنها ترکهای نوقای روسیه حدود پنج (5) میلیون نفر جمعیت دارند .
11- ترکهای عثمانی در کشور عربی یمن. توضیح اینکه در تاریخ ترکهای یمن آمده است، درجنگهای داخلی استقلال ترکهای یمن با اعراب ، ترکهای ترکیه به کمک ترکهای یمن می روند و در این راه هزاران نفر شهید می دهند .
12- ترکهای کشور آلمان که حدود ده (10) میلیون نفر تخمین زده می شوند و اکثرا از ترکهای عثمانی هستند .
13- در سایر کشور های اروپایی حدود پنج (5) میلیون نفر ترک ساکن هستند و برای هماهنگی آنها فدراسیون ترکهای اروپا بوجود آمده است .
14- در کشورهای عربستان، سوریه، مصر، الجزایر، سودان، لبنان و فلسطین بصورت پراکنده از ترکان عثمانی سکونت دارند.