اولو اؤندر: میر جعفر پیشه وری

پیشه‌وری رهبری نمونه

پیشه وری نخست وزیر حکومت ملی آزربایجان در سال 1324- 1325 بود در این سال آزربایجان یعنی استان های اردبیل - آزربایجان شرقی - آزربایجان غربی - زنجان و چند شهر مهم دیگر به صورت خودمختار و به رهبری سید جعفر پیشه وری اداره می شد.
میر جعفر پیشه وری فرزند میر جواد ، اهل خلخال آزربایجان می باشد پیشه وری در تاریخ 1272 ه.ش برابر 1893 م. در روستای زاویه خلخال به دنیا امد
 از اقدامات سید جعفر پیشه وری، میتوان به احداث نوانخانه ها، خانه های سالخوردگان، بیمارستانها، بنای تئاتر،نگارش قانون کار و اعطای ابزار کار به کارگران بی بضاعت، مبارزه با رشوه خواری و فساد، مقابله با ماموران متجاسر به حقوق ملت، ایجاد بنگاه های نشر برای چاپ کتاب به زبان ترکی آزربایجانی، گردآوری شعرها و فرهنگ عامیانه و ایجاد بانک ملی، ایجاد دانشگاه به زبان تورکی آزربایجانی اعطای حق رای به زنان ،تاسیس رادیو تبریز، اصلاحات ارضی و تقسیم زمین در میان دهقانان که از جمله اقدامهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حکومت ملی آزربایجان بود اشاره کرد .
" جان فورن (J.Foran) " مؤلف آمریکایی در کتاب " تاریخ تحولات اجتماعی ایران " می نویسد : کارهایی که حکومت ملی آزربایجان در یکسال انجام داد، رژیم رضا شاه در مدت 20سال نتوانست انجام دهد. آن هم به خاطر میهن پرستی آزربایجانیان بود. هم چنین اطرافیان سید جعفر پیشهوری بیشترشان اهل مبارزه و انسانهای باوقار و متین بودند .
تاریخ تحولات اجتماعی ایران - چاپ دوم، تهران 1378( مترجم از انگلیسی: احمد تدین ) .