-- چون هدف این مقاله آشنایی کلی با اوغوزهاست به شرح مختصری درباره قبایل مهم بسنده می کنیم.
اوغوز در روایت کاشغری 22 و در روایت جامع التواریخ 24 قبیله هستند.
24 قبیله اوغوز بنام فرزندان شش پسر اوغوزخان هستند و هرکدام دارای یک علامت مخصوص (طمغا یا مهر) و هر چهار قبیله دارای یک انقون (توتم) می باشد.
   ☪ ☪ ☪ 
1-قایی لار
2-بایات -بیات لار اوچ شاخه دیر آغ بایات-قره بایات-شام بایات
3-القاراولی لار
4-قاراولی لار
5-یازیر لار
6-دؤگرلار
7-دودورغالار
8-یاپارلی لار
9-اووشار لار
10-قیزیق لار
11-بیگدلی لر
12-قارقینلار
13-باییندیرلار
14-بچه‌نک لر
15-چاوولدورلار
16-چپنی لر
17-سالورلار
18-ایمورلار
19-آلایونتلولار
20-یوره‌گیرلر-اوره گیرلر
21-ایغدیرلار
22-بوگدوزلار
23-ییوالار -ایوالار
24- قینیق لار
((( توضیح مختصر را می توانید با کلیک ادامه مطلب ، مطالعه فرمایید )))
☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ ☪ 
♨️(تورکهای عیران(ممالک محروسه)-محمد رحمانی فر)
قبیله اووشار(افشار) :
این قبیله از ازاولاد اولدوزخان و یکی از بزرگترین قبایل اوغوز بوده و قرن یازده میلادی نقش مهمی در تاریخ ایفا نموده‌اند در این قرن ابتدا اووشارها در خوزستان و سالورها در فارس تشکیل حکومت داده اند بعدها از اووشارهای گوندوزلو به خراسان (ایبورد) و قسمتی هم با آرشاملو ها به ناحیه اورمیه کوچ داده شدند .
اووشارهای ایمانلو که در اورمیه ساکن هستند شاخه ای از ذوالقدرها هستند اینها را نباید با اینانلو اشتباه کرد زیرا اینانلوها از قبیله شاملو هستند.
در زمان شاه اسماعیل و شاه طهماسب یکی از تکیه‌گاه‌های مهم دولت اووشارها بودند.
اسکندر بیگ در تاریخ عالم آرای عباسی برای شاملوها لفظ طایفه جلیله در درباره ذوالقدرها، لفظ طایفه رفیعه را به کار برده است.
اووشارها در ممالک محروسه(عیران) مهمترین طایفه را تشکیل می دهند و در اغلب مناطق ممالک محروسه پراکنده اند .قسمت مهم اووشارها در اورمیه، زنگان ،اسدآباد همدان ، خوزستان ،فارس، کرمان و جنوب قزوین و شمال خراسان زندگی می کنند
در کرمان پنج هزار چادر اووشار کوچ نشین اند.
 در تاریخ تورکان نقش آنها مداومتر از سایر قبایل بوده است.
نادرشاه اووشار که بعد از صفویه به سلطنت رسید از طایفه قیریخلی اووشار ابیورد خراسان بود او خود را تورکمان (تورکمان غیر از ترکمن است) می دانست و می خواست با تورکان عثمانی و تورکستان روابط نزدیک برقرار کند و به همین جهت اصلاحات مذهبی را پیش کشد.
کتیبه تورکی او در ارغونشاه کلات نادری و ایوان حرم امام علی (ع) در نجف هنوز هم موجود است
قبیله قایی :
از قبیله قایی خاندان عثمانی برخاسته و تعداد طوایف آنها مانند اووشار بیش از دیگران بوده و محل سکونتشان در آناتولی میانه و غربی بوده است

  قبیله بیات یا بایات :
از قبیله بایات شخصیت های مهمی همچون دده قورقود ،فضولی (شاعر بزرگ قرن 16 میلادی) برخاسته است .
بایات ها در ممالک محروسه و شمال سوریه و عراق و تورکیه سکونت داشته اند قبیله قاجار هم از شام بایاتی ها می باشد
در زمان آغ قویونلوها به آزربایجان آمده اند و در 1491 میلادی در قاراباغ زندگی می کرده اند و قاجار نام رئیس قبیله بوده است
درباره بایات‌های ممالک محروسه از زمان صفویه اسناد تاریخی موجود است بایات‌ها به سه شاخه تقسیم می شوند :
الف) بیات های سفید و یا بایات های آزربایجان
ب) بایات های سیاه یا بایات های خراسان
ج) شام بایاتی ها
قسمت اعظم بایات های ممالک محروسه (عیران) امروزه در زنگان سکونت دارند و در میان قشقایی ها نیز طوایف بایات موجود است .
یازیز:
یازیز ها از مانقشلاق به بالخان و بعد به خراسان مهاجرت کردند در خراسان در غرب نسا مستقر شده و از قرن 12-17 میلادی موجودیت خود را به صورت نیمه مستقل حفظ کردند مدتی تابع خوارزمشاهیان بودند بعد از استیلای مغول به نام قاراداش نامیده شدند بعد تابعیت صفویه را پذیرفتند.
قبیله دودورغا:
افراد این قبیله بیشتر در شمال ممالک محروسه در صحرای تورکمن و خوارزم و همچنین در آناتولی در اطراف آماسیا ،تارسوس و آنکارا مستقر شده اند
قبیله بیگدلی (بیگ دیلی):
یکی از  قبیله اوغوز هست که تشکیل حکومت داده اند در زمان سلطان سلیمان قانونی
مهمترین گروه تورکمنان حلب را بیگدلی ها تشکیل می دادند.
به طوری که در تاریخ یغما ذکر شده قبایل یغما از حلب تا دیاربکر بهترین ییلاق ها را در دست داشتند.
از میان آنها بیگ های بزرگ و شیوخ طریقت زیادی برخاسته است.
 در زمان سلطان مراد سوم (1595 -1574م) جمعیت آنها خیلی زیاد شده بود.
گفتنی است که اکثریت شاملوها یعنی تورکمنان شمال سوریه را بیگدلی ها تشکیل می دادند.
 شاملوها در دوران شاه عباس صفوی بیش از دیگران قدرت و اعتبار پیدا کردند در این دوره اغلب امرا از آنها بودند بیگدلی ها در راس شاملو ها قرار داشتند .
مثلا عبدی شاملو که از مؤسسین دولت صفوی بود و پسرش دورموش خان از قبیله بیگدلی بودند.
 قاراگوزلوهای منطقه همدان از اولاد بیگدلی ها هستند و همچنین طایفه گولکن از تورکمنان ممالک محروسه ، بیگدلی هستند.
قبیله بایندر یا باییندیر :
به معنی محل حاصلخیز و پر از نعمت است از اولاد گؤک‌خان و شاخه اوچ اوخ هستند در اوغوزنامه رشیدالدین نام بایندر به عنوان جانشین یابغو آمده است و این قبیله به عنوان اصلی ترین قبیله اوچ اوخ که در تاریخ اوغوزها نقش مهمی داشتند ذکر شده است در کتاب داستانهای دده قورقود نیز خان بزرگ اوغوز ها بایندر نام دارد در میان تورکمان‌های ممالک محروسه(عیران) طوایف بایندر هم زیاد به چشم می خورد.
قبیله چپنی :
این قبیله در فتح آناتولی نقش مهمی داشته و همچون قبیله اووشار از قبایل مهم و مشهور اوغوز هست .
ــ مریدان اولیه حاجی بکتاش مرشد طریقت بکتاشیه از چپنی ها بوده اند لذا شیعه و قزلباش بوده اند قسمت مهمی از چپنی ها اطراف طرابزون به ممالک محروسه رفتند و به آغ قویونلو ها و بعدا هم به صفویه پیوستند عده ای از آنها هم در تورکیه ماندند در زمان شاه طهماسب این قبایل جزو سپاه ویژه محافظان سلطان درآمدند.
 قبیله سالور :
تا زمان مغول ها سالغور نامیده می شدند در تاریخ رشیدی نامشان با احترام یاد شده در میان امرای یابغو و از وزرای خان اوغوز سالورها بوده اند .
 در داستان های دده قورقود از آنان به عنوان شریفترین قبیله اوغوز یاد شده، قازان خان فرمانروای مقتدر ایل اوغوز از سالورهاست .
سونقور که از سالورها بود ،ابتدا اتابک ملکشاه شد بعد او را از فارس اخراج و پسرش طغرل را به تخت نشاند و خودش قدرت را بدست گرفت و عنوان اتابک سونقور را گرفت و اتابکان فارس(منطقه فارس) را تشکیل داد(1148 م)
 سونقور 14 سال با عدالت و درایت حکومت کرد و بعد از او برادرزاده اش سعد حکومت را در دست گرفت و سعدی شاعر معروف  تخلص خود را از او گرفته است.
آل سونقور روی پول های خود علامت قبیله سالور می زدند و اغلب آنها نام های تورکی داشتند سالورها هم در فتح آناتولی نقش مهمی داشتند قاضی برهان الدین شاعر و فرمانروای سیواس قیصری در قرن 14 میلادی سالور بود .
تورکمنان ((یقه یا سایین خانلی ها)) از اولاد آنها هستند بنا به نوشته ابوالغازی بیش از نصف تورکمنان کنونی سالور هستند.
قبیله ایمور :
بعد از قرن 16 میلادی در سواحل اترک گرگان مستقر شدند و به آنها تورکمنان یقه گفته شد در حال حاضر در سواحل گرگان تعدادی خانواده ایمور زندگی می کنند.
قبیله ایغدیر :
نام قبیله ایغدیر در قرن 16 در 43 ده دیده شده است بعدها در تارسوس،ایچ ایل ،کوچ حصار ،منتشه سکونت نموده اند در ایران میان قشقایی ها پانصد خانوار از قبیله ایغدیر وجود دارد (آمار مربوط به سال 62)
قبیله بوگدوز :
در آناتولی نام 22 محل به نام بوگدوز موجود بوده که در حال حاضر نام سه محل باقی مانده است
قبیله ییوا یا ایوا :
در غرب همدان و کوردستان سکونت داشته اند  در قرن 12 میلادی اختیار کوردستان را به دست گرفته اند به نظر مینورسکی طایفه بهارلو از قاراقویونلو ها همه از ایوارها بودند و نام خود را از قلعه باهار ، مقر حکومت سلیمان شاه (فرمانروای ایوا) گرفته اند .
قبیله قنیق :
خاندان سلجوقی از این  قبیله بودند که امپراطوری سلجوقی را تشکیل دادند .  ☪
▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪▪
☪ منابع  :
1- فرهنگ تورکی آزربایجانی - فارسی تالیف : زنده یاد بهزاد بهزادی - با تلخیص و اضافات.
2- ویکی پدیای انگلیسی با تلخیص و اضافات .
3- تورکهای عیران-محمد رحمانی فر .