اوغوز خان

-- اوغوزخان سر دسته ترکهای اوغوز و  اولین ثلاله ملل ترک دنیا بود که وارد آسیای غربی شدند. و قبل از گوگ تورکها فتوحات زیادی بدست اوردند امروزه اصلیت اکثریت مردم ترکیه و آزربایجان (شمال و جنوب رود آراز) را از ترکهای اوغوز می دانند. زبان ترکی آزربایجان و ترکیه زیر شاخه ترکی اغوز می باشد.

در افسانه ها آمده است که اغوز خان در شیر خوارگی ، پدر و مادرش را از دست داده و تک و تنها در دره ای می ماند که در این هنگام  گرگی از جنس  بوز قورد طفل شیرخواره را پیدا کرده و از او نگهداری میکند و با دادن شیر خود ، طفل را از مرگ نجات می دهد. 

که با زنده ماندن اغوز خان نسل ترکها از نابودی نجات پیدا می کند و با ایجاد زاد و ولد قبیله ترکها بوجود می آید و اغوز خان اولین ثلاله و جد  ( آتای )  ترکها بحساب می آید که با شیر گرگ بزرگ شده است .

 و اگر بوز قورد نبود ، اغوز خان زنده نمی ماند وبدیهی است که نسل ملت ترک نیز از میان می رفت . لذا بدین سبب بوز قورد  نشان ملل ترک جهان می شود .

 علاوه بر این بوز قورد خصوصیتهای منحصربه فردی دارد و با سایر گرگها و حیوانات فرق دارد که چند مورد ذکر می شود :

1-بوز قورد مثل سایر گرگها اجتماعی زندگی نمی کند و معمولا تنها زندگی می کند. 

2- بوز  قورد فقط با یکی از همنوعان خود ازدواج کرده و جفت گیری می کند و مثل انسانها زندگی خانوادگی تشکیل می دهد .

3-بوز قورد ، هرگز در جای محصور زندگی نکرده و اسارت را تحمل نمی کند وهرشئ ای یا جانداری که مانع حریت و آزادگی اش شود سریعا حمله ورشده و پاره پاره اش می کند. 

و در صورت تحمیل اسارت ، یا خود کشی می کند و یا با گرسنه ماندن می میرد . یعنی یا می میرد و یا از اسارت خود رانجا ت می دهد،  که این خصیصه ، ارزش سمبلی آنرا بیشترعیان می کند. 

4- بوزقورد در برابر تجاوز به لانه اش و حمله دشمن خیلی درنده بوده و متجاوز را پاره پاره می کند 

در واقع بوز  قورد حیوانی است با جثه کوچکتر از گرگهای معمولی ، نجیب ، تمیز و مهربان و در عین حال زیرک و درنده و اسارت ناپذیر ، که با گرگهای معمولی خیلی فرق دارد.

-- اوغوزخان در دعایی که در زیر آمده است آرزوی سعادت برای تورکها دارد. این متن بوسیله دکتر رضا نور از ترکی باستان به ترکی استانبولی معادل سازی شده است ما متن کامل این دعا را به زبان فارسی در ادامه مطلب برای کاربران عزیز وبسایت تورانیان قرار داده ایم :

استقلال آذربایجان از زبان محمدامین رسول زاده

--- سرانجام پس از جنگی سخت و خونین، قوای ملی آذربایجان وارد پایتخت خویش شدند. فداکاری محمدجیکهای [سربازان تورک] قهرمان در این جنگ که با جانفشانی در پی رهایی برادران خویش بودند، با حروف طلایی در تاریخ اتحاد ترکها ثبت خواهد شد. با آزاد شدن باکو خنده بر چهره اهالی مسلمان باکو که ۶ ماه تمام خون جگر خورده بودند، نقش بست....

- جناب انور پاشا وزیر جنگ و جانشین فرمانده کل قوای عثمانی تلفن نمودند:

--- امین بیگ، باکو آزاد شد!

- نمیتوانم تأثیر این مکالمه کوتاه را بیان کنم و تا این لحظه نیز آن حس را فراموش نکرده ام...

- استرداد باکو به اندازه نجات شخصی از زیر تیغه گیوتین، معجزه آسا بود.

- محمدجیکهای آناطولی که مزارشان بعدها در نتیجه واقعه شوم براندازی [بدست روسها] به فراموشی پیوست، با شهادت خویش در باکو روح سیاسی نوینی به جهان ترک اعطا نمودند.

- این قهرمانان شهید ممکن است جسماً فراموش شده باشند، اما معناً در قلب تمامی مردم جای دارند. این شهیدان تنها در باکو نیستند. از نخجوان، قره باغ، شماخی و گنجه تا باکو آیا جایی هست که چنین سرباز فداکاری نخفته باشد؟!...

منبع: کتاب «جمهوری آذربایجان، چگونگی شکل گیری و وضعیت کنونی آن»، صفحه ۵۷-۵۶ (مترجم: تقی سلام زاده)

وصیت دکتر هیئت به جوانان آزربایجانی

برو به هرکس به هر جوان آزربایجانی و علاقمند به خاک مادریمان رسیدی بگو جواد هیئت گفت که بروید تاریخ را بخوانید و خودتان نیز بنویسید.

نترسید که ضعیف باشد اگر ضعیف هم نوشتید باز از خودمانید.

تاریخ خودمان را خود بنویسیم و بخوانیم و الا دیگران تاریخ را برایمان تحریف خواهند کرد و خائنین خودشان را کاردان و دلاوران ترک را غلام معرفی خواهند کرد.

ما ترکها همیشه در خط مقدم جبهه شمشیرهایمان را در هوا چرخاندیم و سرزمین ها فتح کردیم و امپراتوری ها را در خاک نشاندیم و با غرور خود را ترک نامیدیم. 

--- آری ما تاریخ را ساختیم و متاسفانه ننوشتیم، ما تاریخ ساز بودیم و آنها تاریخ نویس، در پشت جبهه تاریخ نویس بیگانه برایمان تاریخ نوشت، خودمان تاریخ خودمان را ننوشتیم، احتیاجی نمیدیدیم، آری تاریخ نویس بیگانه ما را کرد غلامان ترک و خودش را سروران و وزیران کاردان !!!

چنگیز خان و مغول چه نقشی در تاریخ ترکها ایفا می کنند؟

آنکه معلوم و مشخص است نژاد و زبان مغول با تورک فرق دارند و هر کدام برای خود صاحب ریشه و قدمت میباشد. آنکه نژاد مغول و نژاد ترک را به هم پیوند میدهد همان همسایگی ترکها و مغولها میباشد. که هزاران سال در کنار هم و آمیخته باهم زندگی کرده اند و به همین خاطر کلمات زیادی به زبان مغولی رخنه کرده و همچین فرهنگ ،الفبا و خیلی چیزهای دیگر به فرهنگ مغول تاثیر گذاشته البته ترکها هم از مغولها بی تاثیر نبوده اند. آنچه مهم است این است که فرهنگ و زبان ترکی آنقدر غنی بوده که بر فرهنگ که زبان مغول غالب شده. و در حال حاضر هم شاهد آن هستیم . این دو فرهنگ چنان در هم آمیخته شده که خیلی از اندیشمندان این دو فرهنگ را از هم جدا ناپذیر میدانند و البته کسانی هم هستند به خاطر همین ارتباط زیاد این دو قوم را یکی میدانند. 

ازدواجهای قومی زیادی بین این دو ملت صورت پذیرفته طوری که بعضی از تاریخدانان میگویند ۵نسل قبل چنگیز ترک بوده و حتی خود اسم چنگیر که تموچین هست ریشه ترکی دارد. تیمو از ریشه تمیر اوزبک و دمیر (آهن)میباشد . دقیقا مثل اسم تیمور خان  این نشان از غالب بودن زبان و فرهنگ ترکی میان اقوام مغول بود و حتی برخی تاریخدانان به این که ۸۰درصد نیروهای  چنگیر ترک بودن  با قطع یقین اطمینان دارند و این یک امر کاملا طبیعی هست که ۸۰ درصد ارتش چنگیز و بسیاری از سران و فرماندهانش ترک باشند چون کمیت غالب و اکثریت آن مناطق ترکها بودند و هستند و به همین خاطر میتوان امپراطوری مغول را در داخل تاریخ ترکها کنجاند. 

به خاطر این روابط پیچیده بین نژاد مغول و ترک برخی از تاریخدانان قدیم  نظریه آلتای را مطرح کردند بدین صورت که مغول و ترک از یک نژاد هستند بیشتر هم به خاطر مسایل سیاسی  که متاسفانه برخی از مفصران ترک هم به خواسته یا ناخواسته این نظریه رو قبول کردن و آنچه این میان مهم است که این نظریه داده شد ولی به ثبوت نرسید . طبق این نظریه ترک تو آلتای و سیبری متولد شده

و ۱۰۰۰ سال قبل به مناطق آزربایجان و آنادولی ترکیه آمده است.

دولت مانا

معرفی حکومتهای باستانی تورک ها

بعد از آراتتا،لولوبی، خانات توروک،کومان و سوبار و امپراطوری قوت دولت مانا قدیمیترین دولت ترکان باستان میباشد. 

در ادامه مهاجرت بی رویه ترکها از سرزمینهای مادری یعنی بین النحرین، حوزه دریاچه اورمو و دریاچه وان جمعیت ترکهان موجود در مناطق باستانی پروتوتورکها به شدت کاهش یافته بود به دنبال همین رویه قدرت ترکها در حد طایفه و خانات کوچک کاهش یافته و فرصت برای قدرتهایی همچون آشور و اورارتو ایجاد شده بود که بتوانند مناطق ترکنشین را تحت اشغال خود قرار بدهند. و به مردم تحت اشغال خود ظلم کنند. محصولات کشاورزی و دامی و حتی جواهرات ترکها را به یغما ببرند. 

همه این اتفاقات باعث همبستگی طایفه های کوچک و ایجاد دولت مانا شد. 

قرن۹قبل از میلاد برای اولین بار طایفه مان در اراضی تورک پا به عرصه حیات میگذارد. 

برای اولین بار در سال۸۲۸قبل از میلاد در منابع آشور اولین حاکم طایفه مان با نام اوداک یاد میشود. در سال۸۲۰ طایفه ای بنام داوارلی در توفارقان(آزرشهر) بود که رئیس آن طایفه هم بارزاتا بود.  طایفه آلبورو به ریاست  یانزی بوریاش. پادار، قارالی،مسی،سومبی،گوزان(گیلزان) رئیس آس آی ، سوغان، ساق بوت،پاریسو(بارسو)،سوبی، قارقار،سابار،سیبر(عاشوریان لقب گرگ خشمگین را به این طایفه داده بودند) 

طایفه های یاد شده و چندین طایفه دیگربا پیوستن به یکدیگر دولت مان(ماننا) را به پایتختی ایزیرتو بنا نهادند. پادشاهان مان به ترتیب:

آلکی(alki)

ایرانسو(iransu)

آزا(aza)

اللوسونو(ullusunu)

باقاداتا(baqadata)

آهشری(ahşeri)

اوللی( ulli)

اریسینی(erisini)

 عده ای از ترکهایی که به سمت آسیای میانه مهاجرت کرده بودند بعد از برگشت در جنوب آراز مسکن نمودند عده از ترکان ساکا و قام ار بدنبال آن مانناها قدرت گرفتند و توانستند مناطقی که به دست اورارتو افتاده بود را پس بگیرند و دولت آشور هم به خاطر ترس از ماننای قدرت گرفته بعد از برگشت عده ای از ترکان خاکهای ماننا را ترک نمودند که بعد ها پس تشکیل امپراطوری میدیا(ماد) آشور و اروارتو از صفحه تاریخ حذف شد .

داستان قاچاق نبی

« نبی » دهقان زاده ای فقیر و گمنام بود که به نزد اغنیاء و مالکین به چوپانی می پرداخت . روزی جرقه ی خشم پدرش « علی کیشی»، به ستمی ناروا و بیگاری در زمین ارباب چنان شعله ور می گردد که در اعتراضش به ظلم و نابرابری، غضب خان چنان اوج می گیرد که تن نیمه جان او را نقش زمین می کند و اینجاست که نبی با خشونت به اعتراض بر می خیزد و از واهمه ی انتقامی سخت ، زادگاهش را به اجبار ترک می کند . آبها از آسیاب می افتد و نبی از غربت باز  می گردد و پدر و مادر به فکر عروسی وی می افتند که شاید از این رهگذر آرامش از دست رفته را بازیابند و روح عاصی او اندکی آرام گیرد.

«نبی» دلداده  و مفتون « هجر» است و حدیث این عشق آتشین ، شهره ی آفاق . اما هجر را ازنبی دریغ می دارند و گزیری جز گریز نمی ماند و دو دلداده چون به رغبت دست در دست هم فرار می کنند ، پدر « هجر » ناچار، به وصلت آنان رضایت می دهد .

بقیه داستان در ادامه مطلب ...

دلی دومرول

(قهرمان افسانه ای تورکان اوغوز در کتاب دده قورقود)

در میان قبیله ی اُغوز ( تورکان ) پهلوانی بنام " دومرل " زندگی می کرد که پشت حریفان را بر خاک

می زد و کسی توان کشتی گرفتن با او را نداشت. 

او از هر کسی که از روی پل محل زندگی اش می گذشت ،باج می گرفت تا شاید کسی خشمگین شده و با او کشتی بگیرد. 

روزی از شکار باز می گشت که صدای دلخراش زنان و مردانی از طایفه دیگر راشنید . 

پس از پرس و جو دریافت که یک پهلوان مرده است .نام قاتل را می پرسد و میخواهد با او کشتی بگیرد،جواب میدهند که قاتل او عزرائیل است

( آل قانادلی عزراییل او ایگیدین جانین آلدی)

 دلی دومرول از خدا می خواهد تا عزرائیل را ببیند و او را مجازات کند.

ادامه داستان در ادامه مطلب ...

خوارزمی (پدر جبر)

--محمد بن موسی خوارزمی (تولدحدود سال ۷۸۰ میلادی و وفات ۸۵۰ میلادی) ریاضیدان، ستاره‌شناس، فیلسوف، جغرافیدان و مورخ در دوره عباسیان است. وی در حدود سال ۷۸۰ میلادی (قبل از ۱۸۵ قمری) در خوارزم (ازبکستان )متولد شد. ابن ندیم و قفطی اصالت او را از خوارزم می‌دانند. لقب وی معمولاً اشاره به شهر خوارزم دارد که همان خیوه کنونی واقع در جنوب دریاچه آرال مرکزی و بخشی از جمهوری ازبکستان کنونی است.شهرت علمی وی مربوط به کارهایی است که در ریاضیات، به‌ویژه در رشته جبر، انجام داده به طوری که هیچ‌یک از ریاضیدانان قرون میانه مانند وی در فکر ریاضی تأثیر نداشته‌اند و وی را «پدر جبر» نامیده‌اند.جرج سارتن، مورخ مشهور علم، در طبقه‌بندی سده‌ای کتاب خود مقدمه‌ای بر تاریخ علم سده نهم میلادی را «عصر خوارزمی» می‌نامد.

--- خوارزمی ریاضی‌دان بنام قرون وسطی است که حاصل تحقیقات و تألیفات او هنوز مورد استفاده می‌باشد و کتاب جبر و مقابله او را بسیاری از مترجمان مشهور قرون وسطی ترجمه کرده‌اند. بیشترین چیره‌دستی وی در حل معادله‌های خطی و درجه دوم بوده‌است. کتاب Algoritmi de numero Indorum که ترجمه کتاب جمع و تفریق با عددهای هندی او به لاتین است باعث شد تا دستگاه عددی در اروپا از عددنویسی رومی به عددنویسی هندی-عربی تغییر یابد؛ چیزی که هنوز نیز در اروپا و دیگر نقاط جهان فراگیر است.واژه جبر را اروپائیان بطور کلی از کتاب خوارزمی و اصطلاح امروزی الگوریتم (Algorithmus) از نام خوارزمی گرفته شده است. به هنگام خلافت مأمون، وی عضو دارالحکمه که مجمعی از دانشمندان در بغداد به سرپرستی مأمون بود، گردید. خوارزمی کارهای دیوفانت را در رشته جبر دنبال کرد و به بسط آن پرداخت.ارقام عربی از طریق آثار فیبوناتچی به اروپا وارد گردید. همین ارقام انقلابی در ریاضیات بوجود آورد و هر گونه اعمال محاسباتی را مقدور ساخت. باری کتاب جبر خوارزمی قرنها در اروپا مأخذ و مرجع دانشمندان و محققین بوده و یوهانس هیسپالنسیس و گراردوس کرموننسیس و رابرت چستری در قرن دوازدهم هر یک از آن را به زبان لاتین ترجمه کردند. نفوذ کتاب زیج السند چندان زیاد نبود، اما نخستین اثر از این گونه بود که به صورت ترجمه لاتین به همت آدلاردباثی در قرن دوازدهم به غرب رسید. جداول طلیطلی (تولدویی) یکجا قرار گرفتند و به توسط ژرار کرمونایی در اواخر قرن یازدهم به لاتین ترجمه شدند، از مقبولیت گسترده‌تری در غرب برخوردار شدند و دست کم یکصد سال بسیار متداول بودند. از کارهای دیگر خوارزمی تهیه اطلسی از نقشه آسمان و زمین و همچنین اصلاح نقشه‌های جغرافیایی بطلمیوس بود. جغرافیای وی تا اواخر قرن نوزدهم در اروپا ناشناخته ماند، دیگر از کتب مهم خوارزمی کتاب مفاتیح العلوم است که کتاب مهم و ارزنده‌ای است که دایرة المعارف به حساب می آید . 

و اصطلاحات علمی را شرح میکند و تسلط او بر زبانهای عربی و تورکی ولاتین را ثابت میکند. و دلیلی است بر عمق معلومات وی بر تاریخ و جغرافیا و سایر علوم.