--- سه هزار سال پیش از میلاد در منطقه ی شومالی قوم تورک تبار و جسور به نام هون زندگی میکردند
قوم هون بر اثر فشار و آزار حکومت چین، مجبور به ترک محل زندگی خود شدند و با مهاجرت خود به اروپا میرسند و حکومت قدرتمند هون های اروپا را تشکیل میدهند.
هون ها امپراطورهای بزرگی داشتند از جمله(تئومان،مته خان،لوشان،گون چان،ایچیز،اووی،اوشیلو،سویلی هو و ...)داشتند ولی هیچ کدام قدرت آتیلا کبیر را نداشتند.
هون ها بوسیله ی امپراطور جسور و کاربلد خود«آتیلا»توانستند نصف اروپا را در اختیار بگیرند.
کشور روم شرقی که او نیز یکی از قدرت های اروپا بود از ترس آتیلا و ارتش قدرتمند او به آتیلا خراج سالیانه میداد،تا با کشور روم شرقی کاری نداشته باشد.
در سالی که آتیلا درخواست هشت برابر شدن خراج سالیانه ی روم را کرد، این درخواست توسط امپراطور روم رد شد و لشکر کشی آتیلا شروع شد.
او تمامی شهر های روم را یکی پس از دیگری و‌با کمترین خونریزی اشغال کرد و به پایتخت روم شرقی رسید.
آتیلا به طور غافلگیرانه و‌در صورتی که شهر بدون سرباز بود از اشغال این شهر صرف نظر کرد و دستور عقب نشینی به سربازان خود را داد،این که چرا اتیلا این شهر مهم استراتژیک را اشغال نکرد تا این لحظه به صورت یک معما باقی مانده است.
مردم تورک‌هون در زمان آتیلا در آسایش کامل زندگی میکردند و هیچ حکومتی انها را تهدید نمیکرد.
بعد از آتیلا حکومت به دستان پسرانش(آللاک،آرناخ،دنگیز)می افتند
کشمکش سیاسی این ۳ برادر برای رسیدن به قدرت،باعث تضعیف حکومت هون شد.
حکومت قدرتمند هون به ۳ قسمت تقسیم شد
قسمتی از این قوم به سرزمین
مادری خود بازگشتند
قسمتی در اروپا ماندند و به حکومت آوارها،خزرها و بلغار پیوستند
اما اخرین قسمت از این قوم به نزدیکی رود آرال رفته و حکومت آغ هون یا هافتال را تشکیل دادند.
