کشف این خط به زمان تورکان گؤک تورک یا همان تورکان آسمانی برمیگردد.
تورکان گؤک تورک بعد از فوت یکی از فرمانروایان یا شاهزادگان تورک بر روی قبر آنها سنگ های بزرگی میگذاشتند که روی آنها به خط اورخون اطلاعات مهمی درباره ی قلمرو تورکان در زمان او،چگونگی به قدرت رسیدن و ... مینوشتند
از مهمترین سنگ نوشته هایی که تا به حال از تورکان گؤک تورک و خط ملی تورکان یعنی(اورخون)پیدا شده سنگ ‌نوشته ی کول تیکین برادر فرمانده بزرگ گؤک‌تورکان یعنی بیلگه خاقان است.
تمامی آثار یافت شده از خط اورخون و سنگ نوشته های آن در دشت اورخون واقع در مغولستان یافت شده است به همین دلیل به آن خط اورخون میگویند
 
این سنگ‌نوشته ها در سال ۱۸۹۳م توسط توماسن،واژه شناس دانمارکی رمزگشایی شد.

لازم به ذکر است این خط را تمام تورکان دنیا خط اورخون را میراث خود میدانند و سعی در حفظ این اثر شگفت انگیز دارند
ما نیز بعنوان یک آزربایجانی،تورکمن و قشقایی بخش مهمی از جمعیت تورکان را تشکیل میدهیم و باید از این میراث خود دفاع کنیم تا بیگانگانی مانند یهودی آنها را به سرقت نبرند.