قدیمی ترین نشانه های تورکان که همینک در دست ماست مربوط به قومی بوده که ۳قرن پیش از میلاد در منطقه ی شومالی میزیستند و به آنها هسیونگ نو میگفتند.
این قوم بعد از سالها بر اثر فشار دولت چین مجبور به ترک محل زندگی خود شدند و مهاجرت خود را شروع کردند .این قوم به اروپا میرسند و بعد ها حکومت بزرگ هون ها را تشکیل میدهند
هون ها بوسیله رهبر سلهشور‌خود (آتیلا)توانستند حکومت خود را قدرتمندتر کنند و نصف اروپا را زیر سلطه ی خود در آورند.کشور روم شرقی برای حفظ حکومت خود به آتیلا خراج سالیانه میداد
بعد از آتیلا حکومت بدست پسران آتیلا(آللاک،آرناخ،دنگیز) افتاد
بر اثر کشمکش های قدرت بین پسران آتیلا حکومت هون از بین رفت
بعد از هون ها قبایل هون به ۳قسمت تقسیم شدند
قسمتی از این قوم به سرزمین مادری خود(چین)رفتند
قسمتی در اروپا ماندند و به بلغار ها، خزر ها،و آوارها پیوستند
اما آخرین قسمت از این قوم به نزدیکی رود آرال رفتند و‌بعد ها حکومت آغ هون یا هافتال را تشکیل دادند
هافتال ها دامدار بودند هر زمان به قحطی میرسیدند به کشورهای همسایه حمله میکردند
ایران و هافتال ها چندین بار با هم جنگ کردند اما بعد ها انوشیروان پادشاه ایران متوجه حکومت تازه نفسی به نام گؤک‌تورک شد پس با پادشاه گؤک‌تورک(سنجو ایستمی خاقان)متحد شدند وهافتال هارا شکست دادند و سرزمین آنها بین ایران و گؤک تورک تقسیم شدند. ( نگاره ای از آتیلا هون )
