نام اورمیه (اورمو) متشکل از دو جز اور-میه می باشد که جزء نخستین این کلمه ترکی می باشد در زبان ترکی 5000 سال پیش ترکان سومری خوانده می شدند و اور مرکز حکومت سومریها بوده است در آن زمان آرتتها در همسایگی سومریها قرار داشتند در زبان ترکی اور به معنای شهر و بعنوان مثال شهر اورمچی در ترکستان یا اورشیله در فلسطین به این صورت می باشد.اما جز دوم این شهر یعنی میه نام قومی از ترکان بوده است که چهارهزار سال پیش بنام میتانی زندگی می کرده اند میتانها گفته می شود ساکنین اولیه این منطقه و ترکی زبان بوده اند بنابراین اورمیه به معنی شهر قوم میتانی معنی می شود. گوی تپه از مشهورترین تپه های باستانی اورمیه و آذربایجان با آثاری غنی از جمله «قیل قمیش »نشان دهنده تاریخ پرافتخار آذربایجان می باشد
در قرن 13 ق.م اورارتوها که از اتحاد هشت قبیله تشکیل یافته بودند و بعدها «نایری ها» نامیده شدند دراورمیه تمدن داشتند و کوه زنبیل و طلاتپه دراین دوره صاحب تمدن و قلاع بودند نماد آنها شاخ گوزن و قوچ بوده است و امروزه بصورت دیگر دیده می شود. در سال 955 ق.م توکلتی نینورت شاه آشور به اورمیه حمله کرد و انواع غنایم جنگی و فلزات گران قیمت و اسب را به غنیمت برد. در سالهای 880 و 881 و 883 آشورناسیرپال همه ساله حملاتی به اورمیه کرده و عملیات جنگی خود را در کتیبه هایی شرح می داد.
در تاریخ معاصر نیز اورمیه جز مظلوم‌ترین شهر های آزربایجان بود،اورمیه ای که بعد از خلاص شدن از دست جلولوق (قوای مسلح به رهبری مارشیمون) مورد غارت اسمائیل آقا سیمیتقو و دیگر یاغیان قرار گرفت و بیش از ۱۵۰۰۰۰ نفر مردم بیگناه اورمیه کشته شدند.
