Ağqoyunlu dövləti

Azərbaycanın tarixində mühüm rol oynamış ağqoyunlular oğuzların Bayandur boyundandır. Ağqoyunlu tayfaları hələ VI-VII əsrlərdən Azərbaycanın Araz çayı ilə Göyçə gölü ətrafında, Alagöz yaylaqlarında yaşayırdılar. Monqol yürüşləri zamanı Şərqi Anadoluya çəkilən ağqoyunlular XIV əsrin ortalarında Elxanilər dövlətinin süqutundan sonra Tur Əli bəyin rəhbərliyi altında güclü tayfa birliyində birləşmiş və dövrün siyasi hadisələrinə qatılmışlar. XIV əsrin sonunda tayfa birliyinin möhkəmlənməsində Qara Osmanın (1394-1435) mühüm xidməti olmuşdur. Bu zaman Diyarbəkr şəhəri bu tayfa birliyinin mərkəzi olmuşdur. Uzun Həsən 1453-cü ildə tayfa birliyinin rəhbəri olduqdan sonra onun mövqeyi daha da güclənmiş və Şərqi Anadoluda Qaraqoyunlulara məxsus şəhər və qalaların bir hissəsi onların ixtiyarına keçmişdir. Uzun Həsən Trabzon yunan dövlətilə sıx əlaqələr saxlamışdır.1461-ci ildə Sultan II Mehmetin yürüşü zamanı anası Sara xatunu onunla danışıqlara göndərərək bu hücumun qarşısını almağa çalışmışdır. Yassıçəmən sülhünün bağlanmasına baxmayaraq Trabzonu xilas etmək mümkün olmamışdır.

Uzun Həsən 1467-ci ildə Cahanşah, növbəti ildə isə onun oğlu Həsənəli üzərində qələbədən sonra mərkəzi Təbriz şəhəri olan Ağqoyunlu dövlətini yaratdı. Bu dövlətin ərazisinə qərbdə Fərat çayından şərqdə Xorasana kimi, şimalda Kür çayından cənubda İran körfəzinə kimi olan torpaqlar daxil edildi. Uzun Həsən 1477-ci ildə VI Baqrat üzərində qələbədən sonra Tiflis daxil olmaqla Şərqi Gürcüstanı da Ağqoyunlu dövlətinə birləşdirdi.
Lakin Trabzonun itirilməsi Ağqoyunluları Qara dənizə çıxışdan məhrum etmişdir. Qaraman uğrunda rəqabət Ağqoyunlu-Osmanlı münasibətlərini kəskinləşdirdi və müharibə vəziyyətinə gətirdi. Uzun Həsən 1472-73-cü illərdə Osmanlılara qarşı hərbi əməliyyatlara başladı. Malatya döyüşündə qələbə qazansa da, Otluqbeli döyüşündə məğlub oldu. 1478-ci ilin 6 yanvarında Uzun Həsənin ölümündən sonra Ağqoyunlu dövləti zəiflədi və 1501-ci ildə Şərur döyüşündə İsmayıl Səfəvi Sultan Əlvəndi məğlub edərək Ağqoyunlu dövlətinə son qoydu.
Paytaxtı Təbriz şəhəri

Hakimiyyətdə olan hakimlər:
1453-1478 Uzun Həsən
1478-1490 Yaqub Mirzə
1490-1492 Baysunqur
1492-1497 Rüstəm Mirzə
1497-1499 Gödək Əhməd
1499 (may-dekabr) Məhəmməd Mirzə
1500-1501 Əlvənd Mirzə

Manna

E.ə. I minilliyin əvvəllərində, IX əsrdə Urmiya gölü ətrafında yaranıb. Urartu, Assur çarlığı, Babilistan və Elam dövlətləri ilə həmsərhəd olub. Mannanı müasir Azərbaycanın "Güney" hissəsində yaranmış, əvvəlkilərə nisbətdə daha böyük siyasi birləşmə kimi qəbul etmək olar. Mənbələrdə Manna torpaqlarının Urmiya gölünün şərqindən, Xəzər dənizinin cənub qərbinə kimi yayıldığı aydın şəkildə görünür. Mannalılar qutti, lullu, turukki və su (sub/subar) xalqlarının varisləri sayılırlar. Manna e.ə. 590-cı ildə süqut edib. Dövlətin adına ilk dəfə Muanna şəklində e.ə. 843-cü ildə yazılmış Assur hökmdarı III Salmanasarın mixi yazılı kitabəsində rast gəlinir.
Manna dövlətinin hökmdarına yanzu deyilirdi. Hökmdara ağsaqqallar şurası köməklik edirdi.
.Paytaxtı İzirtu şəhəri

:Hökmdarların hakimiyyət illəri
e.ə.təxm. 829- ? Ualki (Udaki)
e.ə. təxm. 740-719 İranzu
e.ə. təxm. 718-716 Aza
e.ə. təxm. 716-680 Ullusunu
e.ə. təxm. 675-650 Ahşeri
e.ə. təxm 650-630 Ualli

Atropatena

Atropatena dövləti e.ə. 323-ci ildə yaranıb. Atropatena torpaqları Əhəmənilər (Haxameneşi) dövləti sərhədləri daxilində olmuşdu. Dövlət tərkibində 20 satraplıq vardı və Atropatena onlardan 10-cusunu təşkil edirdi. Makedoniyalı İsgəndər e.ə. 331-ci ildə İran şahı III Daranı məğlub edib, Əhəməni dövlətini varlığına son qoydu. Atropatena makedoniyalılara tabe yarı müstəqil dövlət statusu əldə etdi.

Bəzi tarixçilər Azərbaycanın adının həmin Atropatenanın hökmdarı Atropatın adından törədiyini iddia edirlər. Cami ət-Təvarixin müəllifi Rəşidəddin ilə Təbrizli Məhəmməd Hüseyn bin Xələf isə Azərbaycan sözünün türkcə olduğunu bildirirlər. Onların fikrincə, Azər "hündür yer", bayqan isə "böyüklər" mənasındadır.

Atropatena Midiya dövlətinin varisi kimi qəbul edilə bilər. Strabon yazmışdır: "Midiya//Midya iki bölgədən ibarətdir: birincisinə Böyük Midiya, ikincisinə isə Atropat Midiyası deyilir". 

Güney Azərbaycan torpaqlarında Manna dövlətindən 270 il sonra yaranan müstəqil Atropatena dövlətində iqtisadiyyat yüksək səviyyədə inkişaf etmişdir. Atropatenalılar əkinçilik, bağçılıq və heyvandarlıqda böyük nailiyyətlər əldə etmişlər. Ölkənin faydalı qazıntıları - qızıl, mis, dəmir, qurğuşun, gümüş isə zənginliyin əsas amili idi.

Bu dövlətin torpaqlarında kassit, mərd, tiboren, muğ və uti adlı tayfaların yaşadığı tarixi qeydlərdə göstərilir. 

Atropatena e.ə. II-I yüzilliklərdə Əhəməni dövlətini ləğv edən Parfiya dövlətinin hakimiyyəti altına düşmüşdür. E.ə. 226-cı ildə isə Sasanilər parfiyalıların hakimiyyətini ləğv etdilər. Sasanilər dövründə Atropatenanın öz müstəqilliyini qoruduğu güman edilir.

Atropatena (bəzi mənbələrdə Adurbadaqan) Sasani imperiyasının mərzbanlıqlarından (ucqar bəyliyindən) biri idi. O, IV-V yüzilliklərdə siyasi müstəqilliyini əldən versə də, dini və mədəniyyət mərkəzi olaraq əhəmiyyətini daha da artırmışdır. Bunun da səbəbi Sasanilərin baş atəşgahı olan Adurquşnaspın (Azərgəşəsbin) Azərbaycanın cənubundakı Şiz şəhərində olması idi. 

Paytaxtı Qazaka şəhəri.

:Hökmdarların hakimiyyət illəri

e.ə.331-? Atropat

e.ə. III əsrin 20-ci illəri-?Artabazan

e.ə. 36-20-ci illər Artabazd

e.ə. 20-ci illər- eramızın 2-ci ili Ariobarzan

eramızın 2-ci ili-20-ci illərə yaxın Ariovast

Ərk qalasının Qarşısında Demokrat firqəsinin Mərkəzi komitəsinin işliyəyiciləri

1945 Güney Azərbaycan

سند تاریخی تورک‌نشین بودن شهر کرکوک در سالنامه ۱۹۰۷ میلادی دولت عثمانی

کرکوک با توجه به وضعیت استراتژیکی که دارد در زمان امپراتوری تورک عثمانی دارای اهمیت فوق بوده است.

این منطقه برای مدت طولانی تحت حاکمیت عثمانی و در اواخر دوران عثمانی به‌عنوان سنجاق کرکوک در ولایت موصل قرار داشته است.

در این بین، در دولت عثمانی سالنامه‌هایی منتشر می‌گشت که حاوی وقایع و احوال منطقه مورد نظر را در یک سال نشان می‌داد. به طوری که امروزه این منابع از مهم‌ترین منابع بررسی جغرافیایی انسانی و تاریخ در مطالعات علوم انسانی مخصوصاً در زمینه جغرافیا و تاریخ محسوب می‌گردد.

در سالنامه ۱۳۲۵ هجری قمری با نام «موصول ولایتی» در صفحه ۲۱۲ و ۲۱۳ در قسمت «کرکوک سنجاغنه دائر معلومات (معلوماتی راجع به سنجاق کرکوک)» درباره جغرافیایی انسانی کرکوک چنین نوشته:

«... شهر دارای ۲۶۵۱۰ مسلمان، ۴۳۲ کلدانی و ۴۶۳ موسوی مرد و اگر به این یک همان اندازه خانم و تقریباً ۳ هزار (از ۳ هزار کمتر نیست) خارجی اضافه گردد، جمعیت کلی آن ۵۷۸۱۰ می‌شود... مردم شهر عموماً تورک هستند و به زبان تورکی صحبت می کنند و به صورت غرباء نیز تعداد زیادی عرب و کرد و تعداد کمی ایرانی نیز در آن هست...»

24 آوریل: فرصتی برای بیداری و ارتقاء شعور ملی تورک

ارامنه و حامیان مسلمان و مسیحی آنها ادعا می‌کنند که تورک‌ها در سال ۱۹۱۵ بیش از یک میلیون ارمنی را کشته‌اند و همه‌ساله تمام تلاش خود را برای هر چه باشکوه‌تر برگزار کردن مراسم سالگرد این ادعا به کار می‌گیرند. هدف اصلی این هیاهوها تلاش برای تنزیل جایگاه و تقلیل اعتبار بین‌المللی تورک‌ها، مخصوصاً کشور تورکیه، و همچنین هوچی‌گری سیاسی به منظور تداوم اشغال قاراباغ است. زیرا غرب نه خواهان یک کشور تورک قوی که زیر بار حرف اروپایی‌ها نرود بلکه طالب یک دولت فرمانبردار است. دلیل تنش اروپاییان با تورک‌ها، اتهامات واهی اسلام‌گرایی و دیکتاتوری به تورکیه، بی‌تفاوتی نسبت به حل مسألۀ قاراباغ، نادیده‌انگاری نقض حقوق اساسی ۴۰ میلیون تورک در ایران و ... همه ناشی از همین توقع بیجای غربیان است.

اساس ادعای ارامنه که تا کنون نتوانسته‌اند هیچ سندی دال بر اثبات آن ارائه نمایند ولی هر ساله تعداد قربانیانش را افزایش داده‌اند، بر بخش‌هایی از نشریات تبلیغات جنگی بریتانیا مربوط به سال‌های جنگ جهانی اول متکی است که امروزه می‌دانیم چیزی جز جعلیات، تحریفات و نوشته‌های دروغین و به دور از واقعیت که به عنوان یک اسلحۀ مؤثر و با هدف همراه‌سازی افکار عمومی دنیا علیه دول آلمان و عثمانی تهیه و منتشر می‌شدند نیستند. هدف این نشریات که به نام «کتاب‌های آبی» شناخته می‌شوند متقاعد نمودن و به عبارت بهتر، فریب انسان‌ها در راستای یک مقصود مشخص بود. سال‌ها بعد چند نویسندۀ غربی که بعضی از آنها انگلیسی بودند، اقدام به اصلاح جعلیات و تحریفات مربوط به آلمان نمودند، اما در مورد «مسألۀ ارمنی»، با توجه به برخی محاسبات هنوز هم سکوت می‌کنند.

علی‌رغم تمامی این واقعیات، دولت تورکیه در سال ۲۰۰۵ اعلام کرد: این مسأله سیاسی نیست و تبلیغات و پروپاگاندا نیاز ندارد، بلکه یک مسألۀ تاریخی است. اگر ارامنه واقعاً چنین ادعایی دارند، ما حاضریم یک کمیسیون مشترک تاریخ متشکل از متخصصین و تاریخ‌دانان بین‌المللی تشکیل دهیم تا این مسأله را با مراجعه به آرشیوهای عثمانی، ارمنی، روسیه و ... و به روش آکادمیک بررسی کنند. نتیجه هر چه باشد تورکیه قبول خواهد کرد. اما دریغ از یک قدم مثبت از طرف ارامنه یا حامیانش. زیرا خود نیز خوب می‌دانند که چیزی جز دروغ نمی‌گویند.

در این شرایط هر انسان منصف و با وجدانی حق دارد سئوال نماید که علت فرار طرف ارمنی از بررسی علمی مسأله چیست؟ اگر ارامنه به ادعای خود ایمان دارند چرا این فرصت طلایی را از دست می‌دهند؟ مگر نه این است که با عملی شدن این پیشنهاد پرده از روی حقایق برداشته می‌شود؟ چه چیزی موجب هراس دولت ارمنستان از تحقیق یک هیأت بی‌طرف برای دست‌یابی به واقعیت می‌شود؟ آیا ارامنه بر خلاف ادعاهای خود که گوش جهانیان را کر کرده، بر حقیقت آن وقایع واقف‌اند؟

با در نظر گرفتن این که «نسل‌کشی» یک مفهوم حقوقی است، چرا طرف ارمنی به جای ارائه اسناد و مدارک مستدل و پیگیری حقوقی مسأله و تلاش برای اثبات ادعای خود در محاکم صالحه، روندی سیاسی در پیش گرفته و موضوع را با مطرح کردن در پارلمان کشورهای مختلف دنبال می‌کند؟ اصولاً آیا پارلمان‌ها صلاحیت بررسی و صدور حکم در مورد یک واقعۀ تاریخی، آن هم واقعه‌ای که در شرایط سخت جنگ جهانی اول رخ داده، را دارند؟ مسلماً تأیید ادعای ارامنه در پارلمان کشورهای مختلف که اغلب با پیشداوری‌های نژادپرستانه همراه است، هیچ‌گونه ارزش حقوقی نداشته و در راستای مقاصد سیاسی و منافع خاص انجام می‌گیرد. بدون تردید اگر این کشورها حسن نیت داشتند باید طرف ارمنی را به دیالوگ با طرف مقابل و بررسی تاریخی و بی‌طرفانۀ مسأله تشویق می‌کردند که هم به حل آسان‌تر اختلافات کمک می‌کرد و هم به نفع طرفین و منطقه می‌بود.

حتی اگر «نداشتن ارزش حقوقی و سندیت تاریخی» این آثار تبلیغاتی را کناری بنهیم، باز هم یک سئوال مهم بی‌جواب خواهد ماند: چرا انگلستان جزو کشورهایی که تاکنون ادعای نسل‌کشی ارامنه را به رسمیت شناخته‌اند نیست؟

اروپایی که در پی توسعۀ کشتیرانی خود آمریکا را کشف نموده و با تجارت دریایی گسترده باعث تخفیف اهمیت جادۀ ابریشم ولذا تضعیف قدرت اقتصادی تورک‌ها گشته بود، اینک با تاراج ثروت سرخ‌پوستان آمریکا، استثمار بردگان سیاه‌پوست آفریقا و انفجار جمعیتی ناشی از ترقی صنعتی در حال تبدیل شدن به غول اقتصادی، سیاسی و نظامی جهان بود و قصد داشت برتری سیاسی، اقتصادی و نظامی هزار سالۀ تورک‌ها را که اینک به سبب و دلایل گوناگونی (خارج از حیطۀ این بحث) عقب مانده و ضعیف گشته بودند، با مداخلۀ ژئوپلیتیک از بین برده و با تنظیم مجدد دموگرافی و آرایش جمعیتی جهان، برتری خود را همیشگی نماید. در این راستا، اروپاییان از دو جبهه علیه ملت تورک وارد عمل شده بودند.

تاثیر مخرب قفقاز، تاثیر سازنده‌ی عثمانی

در طول قرن نوزده و ربع اول قرن بیستم، تورک‌ائلی و ایران از طریق دو مرکز با مدرنتیه و افکار آزادی‌خواهی آشنا ‌شد: «عثمانی» و «قفقاز». در این دوره همچنین صدها هزار تن از ایرانیان اغلب تورک، در جستجوی کار و آزادی و شرایط انسانی‌تر زندگی به قفقاز-باکو و به همان مقدار به قلمروی عثمانی –استانبول مهاجرت کرده بود. تاریخ‌نگاری تورک چپ ایرانی و بویژه آزربایجان‌گرایان، نقش قفقاز-روسیه در تاریخ معاصر ایران را بزرگنمائی، تحریف، وارونه‌نمایی و ایدئالیزه کرده، نقش عثمانی را ناچیز و بی‌اهمیت نشان داده است. آنها مساله‌ی مهاجرت صدها هزار تن ایرانی به قلمروی عثمانی را هم مسکوت گذارده‌اند. (بررسی‌ها و داده‌ها و دانسته‌های ما در باره‌ی توده‌ی چند صد هزار نفری تورکان ایرانی مهاجرت کرده به عثمانی- استانبول، آدانا، ازمیر، ارزروم، وان، قارس، ...- که از ارتش تورکیه تا هنر و ادبیات و ... تورک در بسیاری از عرصه‌ها حضور داشته‌اند، بسیار ناچیز است).

در دوره‌ی مورد بحث، عامل عثمانی اغلب نقش مثبت؛ و عامل قفقاز اغلب نقش منفی بر ایران و تورک‌ائلی داشته است. در قرن نوزده عثمانی مرکز صدور افکار و ایده‌های تجدد، قانونمداری، مشروطیت، اصلاحات سیاسی و اجتماعی، آزادی‌خواهی و نواندیشی اسلامی، و از اوایل قرن بیستم کانون صدور شعور ملی تورک و تورک‌گرایی فرهنگی و سیاسی، و مفکوره‌ی استقلال به تورکان ایران و قفقاز بود. استانبول کانون روشنفکری ایرانیان بود. در دوره‌ی مدرن بسیاری از نخستین تورک‌گرایان و تورکی‌نویسان در ایران و حتی قفقاز متاثر از و یا زیسته در عثمانی-تورکیه بوده‌اند (جمشیدخان افشار اورومی، حاجی میرزا بلوری، رفعت، معجز، ساحر، نطقی، هئیت، ....).

و اما قفقاز در تاریخ معاصر عامل صدور چهار جریان مخرب به جنوب است: «ایران‌گرایی»، «فرهنگ خشونت‌طلبی و تروریسم سازمان یافته»، «کمونیسم روسی» و «آزربایجان‌گرایی استالینیستی».

پس از معاهده‌ی تورکمانچای، قفقاز کانون صدور ایران‌گرایی به جنوب بوده است. در قفقاز آن دوره ایران‌گرایی و به درجه‌ای شیعی‌گری در میان نخبگان و مردم نوعی اعتراض به اشغالگری روسیه‌ی تزاری و مسیحی، و سمبل هویت خودی بود. زبان فارسی هنوز زبان مکتوب و ادبی تورکها بود. اما پس از آشنائی تدریجی نخبگان و اقشار میانی با مظاهر تمدن اروپائی و سکولاریسم از طریق روسیه، آنها نخست ضمن حفظ ایرانی‌گری، شیعی‌گری را نفی و به جای آن ایران پیش از اسلام را نشاندند و بدین سان ترکیب ایرانی‌گری و ایران پیش از اسلام، بسیاری از نخبگان قفقاز را به دام فارسی‌گری و باستان‌گرایی آریایی و .... راند (آخوندزاده، طالبوف، مراغی؛ ....). این روند تا دهه‌های پایانی قرن نوزده ادامه داشت. تا آنکه در اثر تعامل با عثمانی، در میان نخبگان ایرانی‌گری نیز تنزل و به جای آن روند بازگشت به هویت تورکی مردم آغاز شد. حتی رسولزاده و علی حسین‌زاده و احمد آقایف و ... تا قبل از تماس با عثمانی (و نریمانوف همیشه) دارای تمایلات ایرانی‌گری بودند. اغلب گروهها و مخصوصا نخبگانی که در این دوره از قفقاز به ایران مهاجرت کردند و یا اخلاف آنها، از سران جریانات ایران‌گرا و پان‌ایرانیستی بعدی شدند (تقی‌زاده-اوردوباد، پرنس ارفع الدوله-ایروان، داود منشی‌زاده موسس سومکا-ایروان، ....). بسیاری از قزاقها و فرماندهان ارتش با تمایلات شدید ضد تورک حتی تا دوره‌ی پهلوی، اصلیت قفقازی دارند (رضاشاه، آیریم، طهماسبی، منشی‌‌زاده، قره‌باغی، ....).

قفقاز از اوایل قرن بیستم در دوره‌ی مشروطیت-آزادی‌ستان توسط قوچی‌ها، مجاهدین و فدائی‌های قفقازی، ایرانیان مهاجر، ... مجرای صدور «تروریسم سازمان یافته و فرهنگ خشونت‌طلبی» به جنوب، منحرف کردن مشروطیت و آلودن آن به تروریسم و خشونت، و سپس توسط فرقه‌های همت و عدالت و اجتماعیون عامیون و کمونیست و .... صدور «کمونیسم روسی» به ایران شد. در این دوره باکو کانون انقلابی‌گری و رادیکالیسم برای ایرانیان بود. پس از سال ١٩٣٧ قفقاز عامل صدور «آزربایجان‌گرایی استالینیستی» شامل «هویت ملی جعلی آزربایجانی» و همه‌ی مخلفات آن از قبیل «فرهنگ ترور شخصیت» به ایران بوده است.

Www.Turanian.blog.ir

کشتار جیلولوق و خدمات ارامنه به متفقین در جنگ اول جهانی

در آغاز قرن بیستم، گروه‌های مسلح ارمنی و آشوری تحت حمایت مالی و ایدئوژیک هم‌کیشان ثروتمندشان در اروپا و روسیه به تبلیغ ایدئولوژی افراطی ملی‌گرایانه خود و پروژه تشکیل کشور ارمنی-مسیحی از دریا تا دریا (خزر-مدیترانه) می‌پرداختند و برای این منظور اقدام به کشتار بزرگی معروف به «فاجعه جیلولوق» در منطقه قفقاز و شمال غرب ایران کردند اما هرگز توسط محافل سیاسی، رسانه‌ها و مراکز علمی به ویژه در داخل این کشور مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است.

اوایل قرن پیش جهان دستخوش تحولات عظیمی شد که آثار آن هنوز هم ادامه دارد و بعضا زخم‌های تازه‌ای از آن سر باز می‌کند. در آغاز این قرن بود که جنگ جهانی اول آغاز شد، یک طرف نیروهای متحد و در راس آنها آلمان و عثمانی بودند و در طرف دیگر نیز متفقین قرار داشتند که بریتانیا، فرانسه و روسیه، مهمترین کشورهای تشکیل دهنده آن بودند. ایران نیز با آنکه اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما در عمل تحت اشغال بریتانیا و روسیه بود. اولی، جنوب ایران تا همدان را در کنترل خود داشت و دومی شمال این کشور را. شمال غرب ایران نیز صحنه درگیری‌های پی‌در‌پی عثمانی و روسیه بود.

طمع فرانسه، روسیه و بریتانیا برای تضعیف، تجزیه و غارت این مناطق بعضا با درگیری بی‌واسطه و لشکرکشی مستقیم و بعضا نیز با تسلیح و حمایت از گروه‌های مختلف در سرزمین عثمانی، قفقاز و ایران نمود می‌یافت. گروه‌های اتنیکی-قومی منطقه‌ای، از جمله طرف‌هایی بودند که به آلت دست قدرت‌ها برای پیشبرد اهداف‌شان تبدیل می‌شدند.

طی این سالها بود که مسلمانان در قفقاز و شمال غرب ایران در معرض کشتار بی‌رحمانه قرار گرفتند. کشتاری که به دست آشوری‌ها (جیلوها) و ارامنه و با حمایت و تحریک کشورهای استعمارگر به ویژه روسیه، فرانسه و بریتانیا صورت گرفت. با این حال انعکاس این کشتار بسیار ناچیز و محدود بوده و نه تنها سیاسیون بلکه اهل پژوهش و رسانه‌ها نیز به دلایل مختلف از آن چشمپوشی کرده‌اند. رسانه‌های ارمنی-غربی نیز با روشهای مختلف از جمله مطرح کردن ادعاهای اثبات نشده‌ای مانند "نسل‌کشی ارامنه" سعی در انکار فجایعی دارند که خود مسبب و آغازگر اصلی آن بوده‌اند.

آَشوری‌ها کسانی بودند که پس از پیوستن به متفقین و اعلان جنگ علیه عثمانی و متعاقب شکست به شمال غرب ایران (آذربایجان غربی) مهاجرت کردند. مردم محلی نیز پس از مهاجرت آشوری‌ها به منطقه آذربایجان آنان را جیلو (برگرفته از اسم کوه‌هایی در حکاری امروزی که آشوری‌ها قبل از مهاجرت در آنجا می‌زیستند) می‌نامیدند. کشتار مردم محلی (تورک‌ها) به دست آنان که با همراهی ارامنه و حمایت قدرت‌های بزرگ غربی روی داد، در میان مردم منطقه به فاجعه جیلولوق معروف شده است.

قوای مسلح این قوم به رهبری مارشیمون بنیامین در حمایت از متفقین و با تحریک آنان علیه امپراطوری عثمانی اعلام جنگ کردند. با شکست مقابل قوای عثمانی مهاجرت و وارد اراضی قفقاز و شمال غرب ایران شدند. در منابع، شمار آنان حدود 12 هزار خانوار ذکر شده که از طریق سلماس وارد ارومیه در آذربایجان ایران شدند. بعدها حدود 8 هزار تن از ارامنه نیز از سمت ایروان وارد ارومیه شدند.

بر اساس برخی منابع حدود 20 هزار نفر از مسیحیانی نیز که از قبل در این منطقه سکونت داشتند به آنان پیوسته و پس از مسلح شدن به فکر تحقق رویاهای خود در این منطقه افتادند. آنان چون نتوانسته بودند در سرزمین‌های عثمانی کاری از پیش ببرند، تمرکز خود را معطوف به قفقاز و شمال غرب ایران (آذربایجان غربی) کردند. پیوستن آشوریان و ارامنه محلی به قوای مسیحی به ویژه پس از قتل رهبرشان صورت گرفت و این اتفاق آنان را چنان را خشمگین کرد که تر و خشک را با هم سوزاندند و حق همسایگی دیرین را از یاد بردند. البته شواهد نشان می‌دهد که عمده جنایات توسط مسیحیان غیر بومی انجام شده است.

تورک خاقانی آقا مممد خان (آقا محمد خان)

«ایران یئنی‌دن فتح‌ائدیله‌جک‌دیر. اونو فتح‌ائدن کوموتان تورک کوموتان، اونو فتح‌ائدن اوردو تورک قاجار اوردوسودور.»

۱۷۸۱'ده تورک خانی
وئردی بویروغونو تاریخی یازدی                       
تورک قاجار ائلیندن بیر اوردو یاپدی
زندی‌لری ییخدی، اؤوگو قازاندی
چاغا دامغا ووردو، باسدی قاجارلی

توپلارلا سورلاری دؤودو مممد خان
دوشمانی یئرله بیر ائتدی مممد خان
ایران'ین فاتیحی آقا مممد خان
دالغالاندی بیر داها تورک بایراغی
تئهران'ا سانجاغی دیکدی قاجارلی

نه بؤیوک کوموتان آقا مممد خان
اوره‌یی چلیک‌دن گوجو تانری'دان
اولوس اؤوگوسونه ناییل کوموتان
ظولمو یئر اوزوندن قالدیران آسلان
ایران'ین فاتیحی آقا مممد خان.

ایران‌دا یاشایان قازاق‌لار

قازاق ایچ‌آدینی قوللانان ایران قازاق‌لاری’نین جوغرافیاسی تورکمن جوغرافی بؤلگه‌سی –تورکمن صحرا، گولیستان ایلی و خوراسان’ین قوزئی باتیسی– ایچینده و بعضن اونلارلا قاریشیق بیر بیچیمده‌دیر. گورگان’دا قازاق محلله سی’نده اولدوغو گیبی گونبد’ده ده آز ساییدا قازاق یاشاماقدادیر.(۱) بونون یانی سیرا گورگان چئوره‌سینده‌کی کؤی‌لرده و کیمی بیلگیلره گؤره بلوچستان’دا دا قازاق‌لار’ین یاشادیغی بیلینمکده‌دیر.(۲)

ایران قازاق‌لارینین، قازاقیستان جومهورییتی’نین باغیمسیزلاشماسیندان سونرا قازاقیستان دئولتینجه منیمسَنَن نوفوس پولیتیکاسی اویارینجا، بؤیوک بیر چوغونلوغو قازاقیستان’ا یئرلشمیشلردیر. قازاق‌لارین دا جوغرافی داغیلیمی ایران تورکمنلری و خلجلر’ده اولدوغو گیبی [تورک ایچ‌آدینی قوللانانلارین ترسینه] بؤلگه‌سل بیر نیته‌لیگه صاحیبدیر.

~~~~~~~~~~~~~~~~~
دیب نوتلار:

۱. علیریضا، صررافی، "ایران تورکلرینین دیلی و فولکلورو"، ص ۶۳.

۲. رافائل، بلاگا، ایران خالقلاری ال کیتابی، ص ۳۲۷
~~~~~~~~~~~~~~~~~

قایناق:

یئدی‌تپه اونیوئرسیته‌سی، فن-ادبییات فاکولته‌سی، تاریخ و آنتروپولوژی بؤلومو اؤیره‌تیم اویه‌سی، تاریخچی تورکولوق بابک جوانشیر؛ «ایران تورک‌لرینده ائتنو-سوسیال یاپی و ایلگیلی تئرمینولوژی» مقاله‌سی؛ «تورک بیرلیگی اولوسلارآراسی سمپوزیوم»، قیصری ۲۳-۱۹ تمموز ۲۰۱۷

BİR OLALIM, İRİ OLALIM, DİRİ OLALIM

ایران‌دا یاشایان خلج‌لر

خلج ایچ‌آدینی قوللانان تورکلر، تهران’ین ۲۰۰ کیلومئتره قدر گونئی باتیسیندا خلجیستان (ساوه، قوم، اراک و تفرش شهیرلری آراسیندا) آدلی بؤلگه‌ده یاشاماقدادیرلار. خلج‌لرین قونوشدوغو دیلین ایلک بیلیمسل اینجه‌لنمه‌سی اونلو آلمان تورکولوغو پروفئسور گ. دورفئر (Gerhard Doerfer)، چالیشما آرخاداشلاری وولفرام هئشئ(Wolfram Hesche)، سمیح تئزجان و دیگرلری طرفیندن یاپیلمیشدیر.

پروفئسور دورفئر’ه گؤره خلج تورکجه‌سی اسکی تورکجه‌نین حتتا پروتو تورکجه’نین اؤزللیکلرینی بیله ان اییی بیچیمده قورویابیلن بیر تورک دیلیدیر. خلج‌لر’ین دیلی ایله ایلگیلی یاپیلان سون چالیشما ایسه ۲۰۰۰’ده فیلیز کرال طرفیندن گئرچکلشمیشدیر.

بو آراشدیرمادا ایلک دفعه کرال، بؤلگه‌ده اؤنجه فعالییت گؤسترن ائرکک آراشدیرماجیلارین اولاشامادیغی و داها توتوجو اولان قادین قونوشورلارین دیللریندن ملزمه‌لر توپلاماسی دیققت چکیجی بیر خوصوصدور.(۱)

کیمی قایناقلارا گؤره خلج‌لر’ین نوفوسو ۱۰۰ مین دولایلاریندادیر. خلج‌لر ده تیپقی تورکمن‌لرده اولدوغو گیبی [«تورک» ایچ‌آدینی قوللانانلارین ترسینه] بؤلگه‌سل بیر داغیلیم گؤسترمکده‌دیرلر.

~~~~~~~~~~~~~~~~~
دیب نوت:
1. Lars, Johanson, Türk Dili Haritası Üzerinde Keşifler, Çev: Nurettin Demir, Emine Yılmaz, Grafiker Yayınları, Ankara, 2002, s. 25.
~~~~~~~~~~~~~~~~~

قایناق: یئدی‌تپه اونیوئرسیته‌سی، فن-ادبییات فاکولته‌سی، تاریخ و آنتروپولوژی بؤلومو اؤیره‌تیم اویه‌سی، تاریخچی تورکولوق بابک جوانشیر؛ «ایران تورک‌لرینده ائتنو-سوسیال یاپی و ایلگیلی تئرمینولوژی» مقاله‌سی؛ «تورک بیرلیگی اولوسلارآراسی سمپوزیوم، قیصری ۲۳-۱۹ تمموز ۲۰۱۷

BİR OLALIM, İRİ OLALIM, DİRİ OLALIM

«تورک‌ها تهران را بدون خونریزی اشغال کرده‌اند!؟»

حسن راشدی، 11 اردیبهشت 1397

نمی‌دانم شما این جمله را تا به حال در تهران از زبان کسی شنیده‌اید یا نه؟
من در طول 49 سال زندگی‌ام در تهران، بارها شاهد چنین جمله‌ای بوده‌ام.
روزی هم در تاکسی نشسته بودم، موبایلم زنگ زد؛ طبیعی است اغلب کسانیکه به من زنگ می‌زنند از اعضاء خانواده، فامیل و یا دوستان که به تورکی صحبت می‌کنیم، کمتر اتفاق می‌افتد که از همکاران و یا آشنایان فارس‌زبان به من زنگ بزنند که طبیعی است در آن زمان به فارسی حرف می‌زنیم.
آنروز هم یکی از آشنایان به من زنگ زد و طبق معمول صحبتهایمان به تورکی بود که زیاد هم طول نکشید. به محض تمام شدن صحبتها، راننده تاکسی با تبسم ملیح و البته کمی هم نیشدار و در ظاهر به شوخی گفت:
«شما تورک‌ها بدون خونریزی تهران را اشغال کردید!»
گفتم به نظر من، شما فارسها تهران را از دست تورک‌ها گرفته‌اید و حالا هم قصد تصاحب آنرا دارید و ما را هم اشغالگر می‌نامید، یعنی مهمان آمده قصد بیرون کردن صاحبخانه را از خانه خود دارد!
گفت: یعنی می‌گوئید ما فارسها تهران را اشغال کردیم؟
گفتم: اگر به آن تعبیری که شما در مورد ساکنین تورک تهران گفتید؛ گفته باشم، بلی!
گفت چطور؟
گفتم همانطوری‌که از تاریخ بر می‌آید تهران روستایی بیش نبوده و به احتمال زیاد اکثریت ساکنین آن هم تورک‌ها بوده‌اند، زیرا اکنون هم بیشتر ساکنین بومی روستاهای اطراف تهران تورک هستند و اگر کسی بخواهد بداند زبان اصلی و بومی مردم یک شهر چیست و یا در گذشته چه بوده باید سری به روستاهای اطراف آن بزند و ببیند ساکنین اصلی و بومی این روستاها به چه زبانی صحبت می‌کنند. زیرا زبان روستائیان در اصل خالص‌ترین و دست‌نخورده‌ترین زبانهاست و مثل زبان ساکنین شهرها در کوتاه مدت تغییر نمی‌کند.
زبان بومی مردم ساکنین اغلب روستاهای غرب، جنوب و جنوب شرقی تهران هم تورکی است و طبق تحقیقات محققی، حتی تا سال 1330 اکثریت ساکنین بومی منطقه رودهن، بومهن و افجه در شمال شرقی تهران هم تورک بوده‌اند.(1) نام رودخانه «دلی چای» به معنی «رودخانه دیوانه» نزدیک شهر دماوند هم نشان می‌دهد ساکنین اصلی و بومی این مناطق هم بیشتر از تورکان بوده‌اند، یعنی حتی در گذشته علاوه بر غرب و جنوب و جنوب شرقی تهران، حتی شمار قابل توجهی از ساکنین اصلی و بومی مناطق شرق و شمال شرقی تهران را هم تورکان تشکیل می‌دادند.
در ثانی پادشاهان تورک قاجار و در اصل اجداد ما بودند که از 200 سال پیش تهرانی که روستایی بیش نبود را به پایتختی انتخاب و به آن رونق دادند و در اثر پایتخت شدن تهران، از مناطق مختلف ایران مهاجرت به سوی آن سرازیر شد که طبعا در گذشته و در زمان قاجار مهاجرت فارسها به تهران بیشتر از تورک‌ها بود، اگر چه تهران دارالخلافه و پایتخت و مقر پادشاهان قاجار بود، شهر پر رونق تبریز دارالسلطنه و شهر تربیت کننده ولیعهد برای حکومت آینده ایران و شهری آباد و مرکز تجارت بر سر راه اروپا بود که بعد از کودتای رضا شاه و سقوط خاندان قاجار، تبریز و دیگر شهرهای آذربایجان از رونق افتادند و تورکان به حال و روزی افتادند که امروز شماها آنها را در شهر ابا-اجدادی خود تهران، اشغالگر می‌نامید!
راننده با لحنی آرام و اندکی هم انگار شرمنده است گفت: «تا حالا من چنین چیزی نشنیده بودم»؛ که به مقصد رسیدیم و از تاکسی پیاده شده خداحافظی کردم.
............................................................
(1) طبق تحقیق دکتر محمود پناهیان نویسنده کتاب «فرهنگ جغرافیای ملی ترکان ایران زمین» تهران 209 روستای تورک‌نشین دارد.

نگاهی اجمالی به تاریخچه حزب نژادپرست «پان ایرانیست»:

در سال 1320 بعد از سقوط رضاخان در ایران عده‌ای از دانشجویان پان ایرانیست در تهران از جمله محسن پزشکپور، محمد رضا عاملی، پرویز صفیاری و …. با نام انجمن پان ایرانیست شروع به فعالیتهای نژادپرستانه نموده و با بهره‌گیری از خلاء موجود دست به حملات تروریستی و خشونت‌آمیز علیه دیگر گروهها زدند.

در پانزده شهریور ماه 1325 یکی از افراد این حزب با انفجار بمب دستی خود ساخته‌اش، کشته می‌شود. در سالروز مرگ او رئیس گروه، محسن پزشکپور، با قرائت پیمان‌نامه‌ای که به نام «‌فرمان رئیس» ‌معروف است، فعالیت گروه را با نام "حزب پان ایرانیست" آغاز می‌نماید.

با حمایتهای فراوان خارجی و شخص شاه در داخل، این حزب در ارکان قدرت پادشاهی ایران وارد شده و به ادعای خود سعی در ایفای رسالت خود در پیشگاه نژاد ایرانی!؟ و «‌نظام شاهنشاهی» ‌می‌نماید که از آن نمونه می‌توان به دفاع سرسختانه این حزب از اصول ششگانه شاه و معرفی نمودن شاه به‌عنوان «نظم اجتماعی ملت ایران»!؟ اشاره کرد.

در سال 1353 به دستور شاه به حزب رستاخیز که تنها حزب رسمی کشور معرفی شده بود، می‌پیوندند.

پس از انقلاب 1357 به ظاهر توبه می‌کنند، و در سال 1359 از کشور فرار می‌کنند. متاسفانه در سال 1370 در زمان زمامداری حامی باستان‌گرایی و آریاگرایی آقای رفسنجانی امان‌نامه گرفته و با بازگشت به ایران فعالیتهای فاشیستی خود را از سر می‌گیرند. منبع مالی این حزب طبق اسناد به دست آمده ساواک بوده که به دستور شخص شاه تامین می‌شده است. از نظر فکری این حزب را حزبی «فاشیست، طرفدار نازیسم و نئونازیسم، طرفدار سلطنت و مرتجعین، و مخالف مدرنیزم» دانسته‌اند.

حتی اسناد به دست آمده از سفارت آمریکا در ایران نیز این حزب را یک حزب «نئونازی» ‌معرفی می‌کند که خواهان تجاوز به همسایگان و تصرف سمرقند و بخارا، خوارزم و قفقاز، چچن و تمام جمهوریهای آسیای میانه (تورکیستان)، ترکیه و نیز بحرین بوده است.

این حزب اساسی‌ترین رسالت خود را گسترش و تحمیل زبان و فرهنگ فارسی بر مردم ایران و کشورهای همسایه و نابودی فرهنگ‌ها و زبانهای عربی، تورکی می‌داند.

ترک ها در روایات و احادیث اسلامی

نگاهی کوتاه به تاریخ جهان اسلام همواره نشان از حضور قدرتمندانه و موثر ترکان در گسترش دین اسلام در دنیا داشته است. 

چه در دوران غزوات و چه پس از پذیرش اسلام توسط ترکان، 

نمی توان به سادگی از نقش ترکان در گسترش اسلام عبور کرد. 

سلاطینی چون محمود غزنوی، امیر تیمور،نادرشاه افشار، شاه اسماعیل و عباس صفوی و ... 

همه و همه با نیت جهاد بر علیه کفار، به نقاط مختلف دنیا لشکر کشیده و اسلام را در دورترین کشورها به مردم عرضه نمودند. 

همچنین نمی توان از نقش عثمانی های ترک در این میان چشم پوشید. 

عثمانیها با حدود650سال حکومت بر چهار گوشه جهان نقش مهمی در گسترش اسلام در دنیا از جمله اروپای شرقی،آفریقا و قسمت هایی از آسیا داشتند. 

آنها سد محکمی در برابر توطئه پراکنی ها و بدعت گذاری کلیسای مسیحی علیه اسلام بودند و 

با تبدیل کلیسای ایاصوفیا به مسجد، بزرگترین پایگاه مسیحیان را در منطقه برچیدند. 

شاید حاصل همین تحقیرها بود که سرانجام اروپاییان متحد، جنگهای صلیبی را آغاز و مدتها جنگ میان مسیحیان و اسلام یا اروپاییان و ترکان ادامه داشت 

که حاصل این جنگ سرانجام تکه تکه شدن عثمانی و ورود اسراییلی ها به فلسطین و لبنان و فجایع حال حاضر در این سرزمین ها و منطقه خاورمیانه بود. 

اروپاییان مسیحی با ایجاد تفرقه میان کشورهای مسلمان تحت حکومت ترک ها، آغاز برادرکشی میان حکومتهای ترک منطقه، 

جنگهای ادامه دار صفویان و عثمانی- ، ترغیب کشورهای تحت سلطه عثمانی ها به استقلال و کمک به شورش آنها بر علیه حکومت عثمانی، 

دامن زدن به دعواهای مذهبی در منطقه، ایجاد بدعتهای مختلف در اسلام و ... 

سرانجام باعث اضمحلال حکومتهای قدرتمند اسلامی صفویه، عثمانی و ... شده و به هدف خود که همان استقرار حکومت های ضد اسلام بود، رسیدند.

هدف این مقاله تجزیه و تحلیل علل تسلط اروپاییان مسیحی بر منطقه نیست بلکه صرفا قصد داریم نیشتری به کسانی بزنیم که 

در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران خواسته یا ناخواسته، زیر علم تفرقه افکنی اروپاییان سینه می زنند 

و با تحریف تاریخ، اشاعه دروغ، جوک و امثالهم، برعلیه قومیت های مختلف 

از جمله ترک ها، باعث ایجاد دشمنی میان برادران مسلمان، ضعف حکومت اسلامی و قدرتمند شدن دشمنان اسلام و مسلمین می گردند.

قصد ما این است که آنهایی که سعی در تحریف تاریخ و تخریب ترک ها دارند بدانند که با این اعمال بزرگترین ضربه را بر خویش وارد می نمایند. 

چون تاریخ نشان داده است که استعمار همه را استثمار خواهد نمود. 

قصد ما این است آنهایی که قصد استهزاء ترک ها را دارند بدانند که چه قومی را مورد هدف قرار داده اند و بالاخره آخرین تیر این ترکش بر سینه خودشان فرود خواهد آمد.

⚠ لطفا با کلیک بر ادامه مطلب بقیه مقاله را مطالعه کنید : 

کردستان جعلی

نام اصلى استان کردستان (اردﻻن) مى باشد که مرکز آن (سنان داش) یعنى (سنندج) امروزى بوده و از شهرهاى آذربایجان مى باشد.

از هر پنج نفر ساکن در استان سنندج (استان جعلی کردستان) حداقل دو نفر تورک می باشند. این نسبت 70 سال پیش دو به یک به نفع تورک ها بوده است. متاسفانه با برداشتن نام آذربایجان از سنندج به دست رضا خان میر پنج و ایجاد استان جعلی کردستان در سال 1337 شمسی به دست محمد رضا پهلوی، همینک بخشهای غربی استان سنندج شامل مریوان و کامیاران و سرو آباد کرد نشین شده اند و با وارد کردن کردن عشایر کرد ساکن در عراق به مریوان و کامیاران و قسمتی از سنندج و سقز و بانه و تخته قاپو کردن عشایر کرد عراقی در این نواحی تورکهای این مناطق کوچ کرده و رفته اند. 

الان سیاست کردسازی بیشتر بر روی نواحی شرقی و شمالی استان سنندج معطوف شده است. 

صد سال قبل اثری از کردها در استان سنندج نبود.

 اکنون در غرب استان سنندج و هم مرز با عراق، به غیر از اسامی رودها و کوه ها و روستاها که تورکی میباشند اثری از تورکها باقی نمانده است. 

واقعا این یک تراژدی تاریخی می باشد. شما همین الان یک نفر کرد در شهر سنندج پیدا نمی کنید که پدر بزرگش متولد این شهر باشد. 

قدیمیترین خانواده ی کردها در شهر سنندج بابان ها می باشند که 90 سال پیش از سلیمانیه به اینجا کوچ کرده اند .

(بو تورپاق دان پای الماز - هله تروریست لره هچ اولماز)